Αξιότιμοι Κύριοι Υπουργοί,
Κύριοι Βουλευτές,
Κύριοι Γενικοί Γραμματείς,
Εκπρόσωποι φορέων,
Αγαπητά μέλη της Λέσχης Επιχειρηματικότητας,
Εκλεκτοί μας καλεσμένοι,
Σας καλωσορίζουμε και σας ευχαριστούμε θερμά που τιμάτε, ακόμη μια χρονιά, με την παρουσία σας την ιστορική εκδήλωση της Λέσχης Επιχειρηματικότητας, την Τελετή Απονομής των Βραβείων ΚΟΥΡΟΣ, που φέτος μετρά 24 χρόνια.
Όπως είναι γνωστό, αυτά τα βραβεία υπήρξαν τα πρώτα που θεσπίστηκαν για να αναδείξουν την δράση επιχειρηματιών της νέας γενιάς, που οδηγούν τις επιχειρήσεις τους σε εξαιρετικές επιδόσεις με οδηγό την καινοτομία, την εξωστρέφεια και την υπευθυνότητα, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην πρόοδο της οικονομίας και στην ενίσχυση της απασχόλησης. Μέσα από τη διαδικασία των Κούρος έχουν αναδειχθεί περίπου 100 τέτοιες επιχειρήσεις όλα αυτά τα χρόνια και πολλές ακόμη έχουν αξιολογηθεί, σημειώνοντας πολύ καλή επίδοση.
Το περιβάλλον για αυτές τις επιχειρήσεις δεν υπήρξε ευνοϊκό ούτε στα πρώτα χρόνια του θεσμού, ούτε βέβαια και στα χρόνια της κρίσης. Και μάλιστα, όχι μόνο οι συνθήκες δεν υπήρξαν ευνοϊκές, αλλά υπάρχουν διαχρονικά μεγάλα εμπόδια και διαρκείς ανατροπές που διαμορφώνουν ένα εγχώριο περιβάλλον αποτρεπτικό για το επιχειρείν και τις επενδύσεις, παρά τις αναμφισβήτητες ευκαιρίες που προσφέρει αυτός ο τόπος και τις μεγάλες δυνατότητες των ανθρώπων του.
Τι είναι αυτό που έχουν όλες εκείνες οι επιχειρήσεις που καταφέρνουν να αντιστέκονται και να δημιουργούν αξία, ακόμη και κάτω από ακραίες συνθήκες αστάθειας; Πέρα από τα χαρακτηριστικά που επιβραβεύουμε και εμείς στη Λέσχη (καινοτομία, ποιότητα, εξαγωγικός προσανατολισμός, ακεραιότητα, κοινωνική προσφορά), αυτό που μοιράζονται ως κοινό σημείο είναι η αποφασιστικότητά τους να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά δυσκολίες του παρόντος, αλλά την ίδια στιγμή να σχεδιάζουν και το μέλλον τους, με ένα σαφές όραμα και συγκεκριμένο πλάνο δράσης για την επόμενη ημέρα.
Οκτώ χρόνια πριν, με την είσοδό μας στα προγράμματα και την επιτήρηση, βρεθήκαμε μπροστά στην ίδια πρόκληση ως χώρα. Κληθήκαμε να διαχειριστούμε ακραίες οικονομικές συνθήκες, μια κρίση που ήταν αναμφισβήτητα από τις πιο απότομες και μεγάλες στη μεταπολεμική ευρωπαϊκή ιστορία. Αλλά, παράλληλα, τέθηκε ξεκάθαρα μπροστά μας το στοίχημα να θέσουμε νέα θεμέλια για το οικονομικό και παραγωγικό μοντέλο της χώρας, την επιχειρηματικότητα, τη φορολογία, τη λειτουργία του κράτους και των θεσμών, το τραπεζικό σύστημα, ώστε να διασφαλίσουμε μια δημοσιονομική ισορροπία και μια αναπτυξιακή προοπτική σε βάθος χρόνου.
Σε όλο αυτό το διάστημα, η ελληνική κρίση και ο εκσυγχρονισμός μας έγινε κεντρικό θέμα σε εκατοντάδες συνεδριάσεις Eurogroup και Συνόδους Κορυφής, στοίχημα τριών διαφορετικών Κυβερνήσεων, αντικείμενο μιας παγκόσμιας δημόσιας συζήτησης και διεθνές πρωτοσέλιδο.
Αναμφισβήτητα, καταφέραμε μια πρωτοφανή δημοσιονομική προσαρμογή και πετύχαμε να αποτρέψουμε σενάρια χρεοκοπίας και εξόδου από την ευρωζώνη. Η έξοδος από τα μνημόνια και τη σκληρή εποπτεία είναι γεγονός και αυτό είναι μια σημαντική νίκη. Είναι όμως αρκετή;
Η μεταμνημονιακή αυτή εποχή, συζητάμε πως, θα ξαναβάλει τη χώρα σε τροχιά κανονικότητας και σίγουρα ως ένα βαθμό θα το κάνει. Προσωπικά θεωρώ πως, το ζήτημα που θα πρέπει να μας απασχολήσει από εδώ και στο εξής είναι: ποια είναι η κανονικότητα την οποία θα πρέπει να αποζητούμε. Σίγουρα όχι αυτή που εξαρχής μας ανάγκασε να μπούμε στα προγράμματα στήριξης.
Ανατρέχοντας σε όλα αυτά τα χρόνια από το 2010 και μετά, το μίγμα της πολιτικής μας βασίστηκε ξεκάθαρα σε μέτρα λιτότητας, υπερφορολόγηση, περικοπές και πολύ λιγότερο στις δομικές και οραματικές αλλαγές που είναι αναγκαίες ώστε να γίνουμε μια σύγχρονη, παραγωγική και εξωστρεφής οικονομία και ένα κράτος ικανό να αναστρέψει τις κοινωνικές συνέπειες που προκάλεσε η κρίση και να προσφέρει ποιότητα ζωής στους πολίτες του.
Αυτή είναι η κανονικότητα την οποία θα πρέπει να αποζητούμε. Έτσι, σήμερα, εξακολουθούμε να έχουμε μπροστά μας το ίδιο στοίχημα μιας συνολικής αλλαγής, που θα μας επιτρέψει να σταθούμε πραγματικά στα δικά μας πόδια.
Το εγχείρημα είναι εξαιρετικά δύσκολο, καθώς έχουμε ακόμη σημαντικές υποχρεώσεις απέναντι στους δανειστές μας και έχουμε δεσμευθεί για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα σε μεγάλο βάθος χρόνου, την ίδια στιγμή που βγαίνουμε ιδιαίτερα ευάλωτοι από αυτή την περιπέτεια.
- Η οικονομία έχει συρρικνωθεί κατά 25%, με το χρέος να βρίσκεται στο 180% του ΑΕΠ (το υψηλότερο στην ΕΕ).
- Η αγορά εργασίας έχει δεχθεί τεράστιο πλήγμα. Το ένα πέμπτο του εργατικού δυναμικού βρίσκεται σε καθεστώς ανεργίας. Υψηλότερο ακόμη είναι ποσοστό ανεργίας στους νέους. Και σχεδόν 500.000 εργαζόμενοι έχουν φύγει στο εξωτερικό, στην πλειοψηφία τους υψηλής κατάρτισης.
- Έχουν ληφθεί επώδυνα φορολογικά μέτρα, πέραν των αντοχών τόσο των επιχειρήσεων όσο και των νοικοκυριών. Μέτρα που καλλιεργούν παράνομες πρακτικές φοροδιαφυγής και αδήλωτης εργασίας και δεν διασφαλίζουν τα αντίστοιχα έσοδα.
Μέσα σε ένα τέτοιο ασφυκτικό περιβάλλον, πρέπει να τα καταφέρουμε στηριζόμενοι στις δικές μας δυνάμεις και παίρνοντας τις δικές μας αποφάσεις για το μέλλον. Πρέπει να εξυπηρετούμε το χρέος μας, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα στα οποία έχουμε δεσμευθεί, με πραγματική ανάπτυξη, έσοδα από επενδύσεις και δανεισμό από τις αγορές που πλέον είναι ο κριτής της αναπτυξιακής προοπτικής της χώρας. Έχουμε, παράλληλα, υποχρέωση απέναντι στην κοινωνία και τη νέα γενιά να γίνουμε μια χώρα που μπορεί να στηρίξει τις ανάγκες τους, την ποιότητα ζωής τους και τα όνειρά τους. Και όλα αυτά, χωρίς να κρύψουμε κάτω από το χαλί τη γήρανση του πληθυσμού και τις προεκτάσεις που αυτή έχει, πέραν του κοινωνικού πεδίου και στο σχεδιασμό ενός βιώσιμου και δίκαιου ασφαλιστικού συστήματος για το μέλλον.
Σε αυτό το στοίχημα της ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας και της δημιουργίας μιας προστιθέμενης αξίας ικανής να στηρίξει την κοινωνία, η επιχειρηματικότητα και οι επενδύσεις πρέπει να βρίσκονται στην καρδιά του πλάνου για την επόμενη ημέρα.
Τα στοιχεία που δημοσιεύονται για το επιχειρηματικό περιβάλλον δεν αφήνουν πολλά περιθώρια για αισιοδοξία και επανάπαυση. Στην πιο πρόσφατη ετήσια έκθεση Doing Business της Παγκόσμιας Τράπεζας για το επιχειρηματικό περιβάλλον, η Ελλάδα υποχώρησε στην 72η θέση μεταξύ 190 κρατών, πέφτοντας πέντε θέσεις χαμηλότερα σε σύγκριση με τα στοιχεία της περσινής έκθεσης. Η χώρα μας βρίσκεται πίσω από κράτη όπως η Κολομβία ή η Ρουάντα, ενώ όλες οι γειτονικές μας χώρες βρίσκονται σε υψηλότερες θέσεις. Η ΠΓΔΜ κατατάσσεται στη 10η θέση, η Τουρκία στην 43η, η Βουλγαρία στην 59η θέση και η Αλβανία στην 63η.
Οι μεγάλοι στρατηγικοί στόχοι που θα βοηθήσουν την οικονομία μας να ανακάμψει είναι γνωστοί και πολυσυζητημένοι:
- Μετατροπή μιας εσωστρεφούς καταναλωτικής οικονομίας, σε μια εξωστρεφή σύγχρονη παραγωγική δύναμη που θα αξιοποιεί τις ευκαιρίες και δυνατότητες της χώρας (τουρισμός, υποδομές, ενέργεια, αγροτική παραγωγή, πολιτισμός), αλλά και το εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό μας για ανάπτυξη στους τομείς της νέας οικονομίας.
Είναι εξαιρετικά παράλογο αν σκεφτεί κανείς πως συνεχίζουμε να εισάγουμε προϊόντα τα οποία θα μπορούσαμε να παράγουμε και μάλιστα ποιοτικά.
- Μετατροπή του τεράστιου, σύνθετου, γραφειοκρατικού κράτους που δημιουργεί πρόσφορο έδαφος για διαφορά, σε κράτος λειτουργικό και ευέλικτο που λειτουργεί προς όφελος του πολίτη και ενθαρρυντικά προς τον ιδιωτικό τομέα, τις ξένες και εγχώριες επενδύσεις.
Αυτό που είναι κρίσιμο είναι οι στρατηγικοί αυτοί στόχοι να τεθούν σε εφαρμογή μέσα από πραγματικές μεταρρυθμιστικές πράξεις με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα υλοποίησης. Οι προθέσεις και οι δεσμεύσεις είναι σίγουρα θετικές, αλλά από μόνες τους δεν είναι ικανές να φέρουν την αλλαγή, καθώς πάντα θα σκοντάφτουν στις υφιστάμενες παθογένειες του συστήματος.
Η αλλαγή μπορεί και πρέπει να έρθει με συγκεκριμένες δράσεις που θα απελευθερώσουν τη δυναμική των υφιστάμενων υγιών επιχειρήσεων και θα δημιουργήσουν κλίμα εμπιστοσύνης για εγχώριες και ξένες επενδύσεις αλλά και νέα, μικρά και μεγάλα, επιχειρηματικά ξεκινήματα. Όλα αυτά, δεν έρχονται νομοτελειακά ως αποτέλεσμα της εξόδου μας από τα προγράμματα.
Καμία από τις αναγκαίες παρεμβάσεις δεν αποτελεί νέα ιδέα. Είναι όλες γνωστές και είναι η αλήθεια πως το σύνολο του επιχειρηματικού κόσμου τις ζητά πολύ πριν την κρίση.
- Ευνοϊκό και κυρίως σταθερό φορολογικό πλαίσιο, που μπορεί να επιτρέψει στις επιχειρήσεις να κάνουν τον αναγκαίο προγραμματισμό τους.
- Διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση και δανεισμό.
- Ξεκάθαρο πλάνο αναδιάρθρωσης των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων και μείωσης των κόκκινων δανείων.
- Διευκόλυνση κάθε επένδυσης, μεγάλης ή μικρής, που μπορεί να φέρει σημαντικά άμεσα και έμμεσα έσοδα και να δημιουργήσει θέσεις εργασίας, χωρίς αχρείαστη γραφειοκρατία και νομικά προσκόμματα.
- Συνέχιση και καθολική εφαρμογή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και άμεση ηλεκτρονική πληροφόρηση σε όλους τους τομείς, ώστε να απλοποιηθούν οι διαδικασίες και να υπάρχει η αναγκαία διαφάνεια.
- Απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου, που σήμερα χαρακτηρίζεται από πολυνομία και ασάφεια, ιδιαίτερα σε κρίσιμα παιδία όπως η απονομή δικαιοσύνης η οποία χρειάζεται να γίνει πιο γρήγορη και αποτελεσματική.
- Εθνική στρατηγική στα κρίσιμα ζητήματα και διακυβέρνηση με συνέπεια και συνέχεια, ώστε να εδραιωθεί το κλίμα εμπιστοσύνης στο εσωτερικό και το εξωτερικό και να διασφαλιστεί ένα σταθερό, ευνοϊκό περιβάλλον χωρίς ανατροπές και εκπλήξεις.
Κυρίες και κύριοι,
Η ανοδική πορεία της χώρας δεν θα ξεκινήσει μαγικά. Έχει προηγηθεί μια τεράστια πτώση με ακραίες συνέπειες στην οικονομία και την κοινωνία, σε μια χώρα που και πριν την κρίση δεν βρισκόταν έτσι κι αλλιώς σε συνθήκες πραγματικής βιωσιμότητας και ισορροπίας.
Οφείλουμε να δουλέψουμε πολύ εντατικά, ώστε να διαμορφώσουμε μια ανταγωνιστική, εξωστρεφή, σύγχρονη οικονομία και ένα σύγχρονο, λειτουργικό και βιώσιμο κράτος διαφάνειας, προκειμένου να παγιώσουμε τη δημοσιονομική ισορροπία, να διαμορφώσουμε μια οικονομία προστιθέμενης αξίας και να αναστρέψουμε τις κοινωνικές συνέπειες της κρίσης.
Μια υγιής κοινωνία στηρίζεται και ανατροφοδοτείται από μια βιώσιμη οικονομία που αναπτύσσεται και από ένα κράτος που υποστηρίζει την ιδιωτική πρωτοβουλία και τον πολίτη του.
Χρειάζεται να παλέψουμε ενάντια στην κουλτούρα της στασιμότητας, της επανάπαυσης και του εύκολου κέρδους σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας ζωής αλλά και των προσωπικών αξιών, και να αναπτύξουμε μια κουλτούρα δημιουργίας, ποιότητας και καινοτομίας.
Περισσότερο από όλα, πρέπει να γίνουμε μια κοινωνία και μια χώρα που θα μπορεί να δουλέψει ομαδικά και να συμφωνεί στα προφανή, αντί να αναλώνεται σε άγονες αντιπαραθέσεις. Το μεγάλο στοίχημα που έχουμε μπροστά μας ταυτίζεται με το όραμα της Ελλάδας που θέλουμε να αφήσουμε στην επόμενη γενιά. Και αυτό είναι μια συλλογική ευθύνη που απαιτεί συνεργασία και συναίνεση όλων, του πολιτικού κόσμου, του επιχειρηματικού κόσμου και της κοινωνίας.
Όσοι είστε σε αυτήν την αίθουσα, είμαι σίγουρος ότι δεν τα ακούτε αυτά για πρώτη φορά. Ας μη γελιόμαστε. Πρόκειται για τις αυτονόητες κινήσεις προκειμένου κάθε υφεσιακή οικονομία να ξαναβρεί τον βηματισμό της. Πρόκειται όμως για κινήσεις που ακόμα κι αν γίνονταν όλες αύριο το πρωί, δεν θα έπρεπε να μας κάνουν να πανηγυρίζουμε ή πολύ περισσότερο να εφησυχάσουμε. Και ο λόγος είναι ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται ήδη στην 4η βιομηχανική επανάσταση και εμείς αγωνιζόμαστε να επιλύσουμε ζητήματα της 3ης. Δεν έχουμε λοιπόν ούτε λεπτό για χάσιμο!
Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας.
Ας περάσουμε στις βραβεύσεις, καθώς αυτή η βραδιά ανήκει στους επιχειρηματίες εκείνους που με όραμα, σχέδιο, αποφασιστικότητα και ευελιξία δημιουργούν πραγματική αξία σε δύσκολους καιρούς.